Wie zelf de regie neemt over zijn ontwikkeling, staat sterker in zijn werk. OOMT helpt werkenden in de mobiliteitsbranche om in beweging te komen én te blijven, zodat zij hun vakkennis uitbreiden, met plezier blijven werken en vitaal blijven. Dit draagt direct bij aan het behoud van talent in de branche. Onze aanpak richt zich op álle werkenden: medewerkers, leidinggevenden én werkgevers.

Focuspunten voor 2024

Bij het stimuleren van eigen regie stonden de volgende focuspunten in 2024 centraal:

Zelfleiderschap stimuleren

Bij zelfleiderschap gaat het om zelf bewust en overwogen keuzes te maken om het beste uit je werkende leven te halen. De activiteiten binnen deze route zijn altijd gericht op het versterken van de eigen regie, door aandacht te hebben voor de beïnvloedingsfactoren van eigen regie: Weten, Willen, Kunnen, Durven en Mogen.

Digitale vaardigheden verbeteren

Het vergroten van het vermogen om digitale kennis en vaardigheden veilig toe te passen in je werk en leven. In 2024 is een verkenning gedaan naar de manier waarop OOMT hierin een rol kan spelen. Hieruit is gebleken dat niet alleen digitale vaardigheden, maar ook andere basisvaardigheden (lezen, schrijven, rekenen) van belang zijn om eigen regie te kunnen nemen.

Gezonde werk/privé-balans bewaken

Mantelzorg, financiële problemen en werkdruk kunnen de inzetbaarheid onder druk zetten. Dit krijgt extra aandacht in onze dienstverlening.

Projecten in de Praktijk

Dienstverlening coaching

Het doel van coaching is bewustwording en activatie rondom duurzame inzetbaarheid. Coaching helpt werkenden inzicht te krijgen in hun loopbaan, veranderingen en mogelijke stappen. Het stimuleert hen om in gesprek te gaan met hun leidinggevende en speelt in op alle aspecten van eigen regie: weten, willen, kunnen, durven en mogen.

De coaching vindt individueel plaats, zowel face-to-face als op afstand. Daarnaast worden thema’s zoals samenwerken & communiceren binnen bedrijven aangeboden via workshops. Een meerwaarde is dat coaches goed op de hoogte zijn van brancheontwikkelingen, waardoor zij beter kunnen adviseren over loopbaanstappen. Ook in 2024 is geïnvesteerd in de deskundigheidsbevordering van de coaches.

In 2024 zijn 2.683 coachingstrajecten uitgevoerd. Hierbij werden hulpmiddelen zoals loopbaantools (o.a. LDC-instrumenten) en loopbaancheques ingezet. Er zijn 415 loopbaancheques aangevraagd en 369 verzilverd. Uit evaluaties blijkt dat 62% van de kandidaten actie onderneemt naar aanleiding van het coachingstraject. De dienstverlening wordt als nuttig ervaren en de OOMT-coach krijgt gemiddeld een 8,4.

OOMT weet met deze aanpak de verschillende deelbranches goed te bereiken. Door diverse communicatiekanalen, zoals beurzen, social media en bedrijfsbezoeken, is de bekendheid groot. De inzichten van de coaches zijn waardevol om de dienstverlening verder te verbeteren.

Workshop ‘Gas Geven & Remmen na je 50e’

Voor werkenden van 50+ biedt OOMT een workshop over werkplezier, gezondheid en energiebalans. In 2024 werden 7 workshops aangeboden en deelnemers gaven de workshop gemiddeld een 8,1. Daarnaast werd een e-learning voor leidinggevenden ontwikkeld om hen te helpen het gesprek aan te gaan met oudere medewerkers.

Financiële Gezondheid

Om inzicht in geldzaken te krijgen en eventuele geldzorgen te verminderen en ruimte te maken voor ontwikkeling, biedt OOMT financiële coaching. In 2024 zijn 23 trajecten gestart, waarvan er inmiddels 7 zijn afgerond. Uit onderzoek blijkt dat de leidinggevende een sleutelpositie heeft om het onderwerp bespreekbaar te maken en de medewerker aan te zetten tot een eerste stap. Om deze reden zal in het vervolg ook aandacht worden besteed aan de rol van de werkgever bij het aankaarten van financiële gezondheid.

Erkenning van Vaardigheden (EVC)

Voor werkenden zonder passend diploma biedt OOMT het EVC-certificaat, waarmee zij hun ervaring kunnen laten erkennen. Dit is voor verschillende functies in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche beschikbaar:

• Autotechnicus
• Bedrijfsautotechnicus
• Fietstechnicus
• Bromfietstechnicus
• Motorfietstechnicus
• Receptie-/servicemedewerker
• Partsmedewerker/-manager
• Verkoopmedewerker/-manager

In 2024 werden 43 EVC-trajecten aangevraagd, vooral voor doorgroei naar APK-keurmeester.

Certificering EV

Technici die veilig willen werken aan elektrische voertuigen kunnen dit aantonen met een uniform certificaat. OOMT biedt financiële steun voor de examinering. In 2024 werden ruim 1.000 examens afgenomen. Beoogd was om 2.500 deelnemers te bereiken. Volgens analyse van exameninstellingen en opleiders hebben deelnemers (eerst) gewacht op de vernieuwing van de NEN9140:2024. Bovendien zijn er signalen van hoge werkdruk in bedrijven, waardoor mensen onvoldoende vrij gemaakt worden voor een training inclusief examen op dit relatief nieuwe thema.

Bevorderen geletterdheid

Het belang van basisvaardigheden op de werkvloer wordt vaak onderschat. In 2024 besteedde OOMT hier extra aandacht aan via social media en e-learnings, met als doel het gesprek hierover te openen. Een uitdaging binnen dit thema is dat een gebrek aan basisvaardigheden als gevoelig kan worden ervaren. Veel technici willen niet dat dit zichtbaar wordt. Daarom is een goede werksfeer en een veilig leerklimaat essentieel, zodat zij zich comfortabel voelen om hierover in gesprek te gaan. In 2025 krijgt dit onderwerp een vervolg.

Events

Een van de doelen van OOMT is om de (naams)bekendheid van de coachingsdienstverlening te vergroten, zodat de branche bekend raakt met dit aanbod (‘weten’ in het model Eigen Regie) en werkenden worden gestimuleerd om ermee aan de slag te gaan en er daadwerkelijk gebruik van te maken. OOMT was aanwezig op branche-events zoals Autoprof en het B2B Festival Bikes to Business, om coaching en loopbaanontwikkeling onder de aandacht te brengen. De stands werden goed bezocht en leverden waardevolle gesprekken en afspraken op.

Examinering en certificering kleine deelbranches

OOMT ondersteunt de ontwikkeling van individueel werkenden in kleine deelbranches om de veiligheid en kwaliteit van het werk te versterken. Daarom biedt OOMT een financiële tegemoetkoming voor (verplichte) certificeringen in de tweewieler- en takel- & bergingsbranche.

In 2024 zijn 55 examens gesubsidieerd binnen de tweewielerbranche, waarvan 52 voor het certificaat Branchemedewerker Basis Fiets. Dit gaf mensen in een uitkeringspositie de kans om hun vakmanschap aan te tonen en de sector binnen te stromen. Door de krappe arbeidsmarkt waren er minder kandidaten dan in 2023.

Uitdagingen en leerpunten

Ontwikkeling versus werkdruk

Door de hoge werkdruk blijft het een uitdaging voor werkenden om tijd vrij te maken voor hun ontwikkeling. Jezelf de tijd gunnen en krijgen (‘mogen’ uit het model Eigen Regie) blijkt een uitdaging. Het stimuleren van eigen regie is en blijft dan ook een continu proces.

EV-Certificering achter op verwachtingen

De introductie van de nieuwe NEN9140:2024-norm in augustus 2024 zorgde ervoor dat veel deelnemers hun examen uitstelden. Ook speelt de krappe arbeidsmarkt een rol: bedrijven maken onvoldoende tijd vrij voor training en certificering.

Financiële coaching niet altijd toegankelijk

Het aantal trajecten op dit gebied was lager dan verwacht. Werknemers ervaren een drempel om hulp te vragen. Daarom wordt in de toekomst ook de rol van de leidinggevende meegenomen in deze aanpak.

Het stimuleren van aantrekkelijk werkgeverschap is essentieel om medewerkers te helpen zelf regie te nemen over hun ontwikkeling en duurzaam inzetbaar te blijven. Dit versterkt niet alleen de organisatie zelf, maar maakt ook de branche aantrekkelijker om in te werken en medewerkers te behouden.

Het afgelopen jaar kregen werkgevers en medewerkers te maken met extra uitdagingen, zoals het aanhoudende personeelstekort en veranderingen door digitalisering, nieuwe technieken en de vraag naar andere vaardigheden. Hierdoor moesten werkgevers anders kijken naar werving, behoud en ontwikkeling van medewerkers.

Om werkgevers hierbij te ondersteunen, zijn adviestrajecten op het gebied van leiderschap, strategisch personeelsbeleid en een gezond leerklimaat verder verbreed en verdiept. Ook is de dienstverlening uitgebreid met nieuwe activiteiten voor minder vertegenwoordigde doelgroepen. Daarnaast is het team van adviseurs werkgeverschap verder geprofessionaliseerd, zodat werkgevers nog beter begeleid kunnen worden naar aantrekkelijk werkgeverschap.

Focuspunten 2024

In 2024 is binnen route 2 ingezet op drie focuspunten die een cruciale rol spelen in het bevorderen van aantrekkelijk werkgeverschap:

• Leiderschap
• Strategisch personeelsbeleid
• Gezonder leerklimaat

Dienstverlening en activiteiten

Hieronder volgt een overzicht van de dienstverlening en activiteiten die in 2024 zijn uitgevoerd.

Adviestrajecten aantrekkelijk werkgeverschap

De adviestrajecten werden uitgevoerd door een professioneel, deskundig en goed samenwerkend team van adviseurs werkgeverschap. Dankzij hun dagelijkse aanwezigheid in de bedrijven hebben zij actuele kennis van technologische en HR-ontwikkelingen binnen de branche. Ze beschikken daarnaast over een uitgebreid netwerk, waardoor werkgevers vertrouwd zijn geraakt met de dienstverlening van OOMT.

Afgelopen jaar zijn de drie focuspunten (leiderschap, strategische personeelsplanning en gezonder leerklimaat) duidelijker afgebakend. Hierdoor konden de adviseurs werkgeverschap gerichter advies en begeleiding bieden. Dit gaf het volgende beeld van wat werkgevers belangrijk vinden:

• Bij strategisch personeelsbeleid waren belangrijke thema’s het voeren van structurele gesprekken met medewerkers, verbeteren van procesmanagement (vooral bij kleinere bedrijven) en bedrijfsopvolging.
• Bij leiderschap stonden het geven en ontvangen van feedback en het creëren van betrokkenheid centraal.
• Bij het stimuleren van een gezonder leerklimaat was er vooral aandacht voor het behouden van bestaande medewerkers.

Ongeveer 76% van de adviestrajecten vond plaats bij personenauto-dealers en onafhankelijke autobedrijven. Dit was mede te danken aan de succesvolle campagne ‘Opladen voor de toekomst’, gericht op bewustwording rondom elektrificatie. Ook in andere deelbranches zijn adviseurs werkgeverschap actief geweest, mede dankzij de succesvolle actie ‘OOMT on-the-road’ in branches zoals tweewielers, caravan & campers en verhuur. Dit leverde ruim 500 leads op die direct werden opgepakt.

Coaching op leiderschap (individueel of groepsgewijs)

Sterk leiderschap speelt een essentiële rol in het aantrekken en behouden van medewerkers. Hoewel werkgevers en leidinggevenden zich bewust zijn van dit belang, weten ze niet altijd hoe ze dit moeten invullen.

Programma veerkracht

Voor bedrijven met meer dan 100 medewerkers biedt het programma Veerkracht inzicht in kansen en risico’s op het gebied van duurzame inzetbaarheid en vitaliteit. Bedrijven zetten het programma in om verzuim te verminderen, van elkaar te leren of leiderschapsvraagstukken aan te pakken.

Het programma biedt inzicht vanuit zowel werkgevers- als werknemersperspectief. Uitkomsten van het afgelopen jaar lieten zien dat verminderde veerkracht vaak samenhangt met onduidelijke taken en rollen, arbeidsvoorwaarden zoals beloning en inzetbaarheid, en fysieke gezondheid. Aanbevelingen richten zich vooral op verbetering van communicatie, beleid en leiderschap.

Instrumenten

De adviseurs werkgeverschap gebruikten verschillende workshops en checks om bedrijven effectief te ondersteunen bij hun uitdagingen. Deze werden altijd afgestemd op de specifieke vraag vanuit bedrijven, waardoor de instrumenten nog beter aansloten bij hun wensen. De meest gebruikte instrumenten zijn:

• GastVrijheidsCheck (GVC)
  De Gastvrijheidscheck bleek een effectieve manier om strategisch personeelsbeleid en een gezonder leerklimaat bespreekbaar te maken. Vaak leidde deze check tot vervolgadvies of workshops gericht op verdere verbeteringen.
• Workshop Leidinggeven
  In 2024 namen 88 leidinggevenden deel aan deze workshop, die werd gegeven door professionele coaches. Deelnemers kregen inzicht in hun eigen gedrag en rol als leidinggevende en leerden hoe zij veranderingen beter kunnen begeleiden en medewerkers kunnen motiveren.

Masterclass Leiderschap voor en door vrouwen

OOMT zet zich in voor een meer diverse en inclusieve mobiliteitsbranche. Om vrouwen in management- en leiderschapsfuncties te versterken, is in 2024 succesvol de masterclass ‘Leiderschap voor en door vrouwen’ ontwikkeld. Eind 2024 startten 15 deelnemers met de eerste editie, waarmee OOMT vrouwen ondersteunt om hun zichtbaarheid te vergroten en zo de branche aantrekkelijker maakt voor vrouwelijke leiders.

Samenwerking stakeholders voor het bevorderen van aantrekkelijk werkgeverschap

Samenwerking met BOVAG en Innovam (BIO samenwerking)
De samenwerking tussen BOVAG, Innovam en OOMT is bedoeld om elkaar makkelijker te vinden en beter door te verwijzen in het werkveld. Afgelopen jaar vonden er verschillende gezamenlijke activiteiten plaats, waaronder een landelijk event voor de buitendiensten. Dit werd als zeer waardevol ervaren. In het najaar werd geëvalueerd of de samenwerking nog op koers ligt. De inzichten worden meegenomen om de samenwerking in 2025 een nieuwe impuls te geven.

Female impact
Female Impact is een initiatief van verschillende technische O&O-fondsen, gericht op vrouwelijke ondernemers en leidinggevenden. In 2024 werd dit event voor de derde keer georganiseerd, met als thema ‘van werkstress naar werkplezier’. Het evenement biedt ruimte voor kennisuitwisseling en netwerken. Vanuit de motorvoertuigenbranche namen 40 vrouwelijke ondernemers en leidinggevenden deel, waarmee de doelstelling volledig werd gehaald.

Uitdagingen en leerpunten

Programma Veerkracht

Het aantal deelnemers aan het programma Veerkracht viel lager uit dan gepland. De hoge werkdruk en structurele personeelstekorten zorgden ervoor dat 3 geplande programma’s zijn uitgesteld naar 2025.

Masterclass ‘Leiderschap voor en door vrouwen’

De eerste editie van de masterclass ‘Leiderschap voor en door vrouwen’ liep uit qua planning en kon niet volledig worden afgerond in 2024. De afronding vindt plaats in februari 2025.

Gastvrijheidscheck

De geplande doorontwikkeling van de Gastvrijheidscheck is vertraagd en zal begin 2025 worden gerealiseerd. Tot die tijd wordt nog gewerkt met de bestaande versie.

Een goede match tussen werk en werkenden in de mobiliteitsbranche begint met een duurzame start. Dat vraagt om een duidelijk beroepsbeeld en een traject dat leidt tot startbekwaamheid. Een nauwe samenwerking tussen student, bedrijf en onderwijs is daarbij essentieel.

Hoewel het aantal jongeren tussen 16 en 19 jaar afneemt, kiezen relatief veel jongeren nog voor een opleiding in deze sector. Cijfers laten zien dat veel van hen de sector tijdens of kort na hun opleiding weer verlaten. Dit wijst op een gebrek aan een duurzame start en op de uitdaging om jonge werkenden vast te houden. Meer binding en begeleiding vanuit leerbedrijven is dan ook nodig. Bedrijven geven bovendien aan dat jongeren soms minder gemotiveerd lijken, moeite hebben met werkdruk en sneller uitvallen, waardoor zij huiverig zijn om in hen te investeren.

In de route ‘Verbeteren aansluiting praktijk en onderwijs’ staat beroepsonderwijs centraal: onderwijs met als doel te werken in onze branche. Hierbij gaat het om jongeren die een BBL-opleiding volgen, jongeren die na een BOL-opleiding aan de slag gaan en om zij-instromers.

OOMT ondersteunt de aansluiting tussen praktijk en onderwijs met diverse initiatieven, zoals de pilot BBL-advies. Dit project versterkt de samenwerking tussen student, leerbedrijf en school en kan bijdragen aan het behoud van jonge werkenden in de sector.

Focuspunten 2024

Om bij te dragen aan een duurzame start van deze nieuwe werkenden is in 2024 ingezet op drie focuspunten:

Bevorderen van eigen regie voor nieuwe werkenden

Door een actueel en aantrekkelijk beroepsbeeld te schetsen over de mogelijkheden van het werken in de verschillende deelbranches, stimuleren we dat nieuwe werkenden bewust kiezen voor onze branche. Daarnaast ondersteunen we jongeren bij het stuur zelf in handen nemen (eigen regie) om zich te kunnen ontwikkelen van startbekwaam naar vakvolwassen.

Stimuleren van een lerende omgeving

Een werkomgeving waarin nieuwe werkenden optimaal tot leren komen en hun vakmanschap kunnen inzetten is van groot belang. De leermeester is hierin een belangrijke schakel. Jongeren leren anders en hebben andere verwachtingen. In de lerende omgeving zijn goede begeleiding, het stimuleren van gelijke kansen op de werkvloer en generatiemanagement belangrijke aandachtspunten.

Ondersteunen van uniforme startbekwaamheid

Door het stimuleren van praktijktrainingen en passende en actuele (praktijk)examinering dragen we bij aan de waarde en uniformiteit van beroepsonderwijs voor onze branche.

Opsomming projecten

Hieronder volgt een overzicht van de dienstverlening en activiteiten die in 2024 zijn uitgevoerd.

Werken aan een actueel en aantrekkelijk beroepsbeeld

Passion for Power

Passion for Power is bedoeld voor vmbo-leerlingen en hun ouders, om een keuze te maken voor onze branche op basis van een reëel beeld en de weg er naartoe te schetsen. De site geeft een beeld van de branche en biedt een wegwijzer welke opleidingen leerlingen kunnen volgen die passen bij bepaalde interesses. Ook vinden leerlingen de relevante mbo-scholen en een link naar open dagen. In 2024 is er veel aandacht besteed aan het ontwikkelen van nieuwe formats om het beroepsbeeld op het Instagram-account van Passion for Power te presenteren. Zo zijn onder andere de ‘Wist je dat’-posts en Reels geïntroduceerd en is gestart met een TikTok-kanaal om de doelgroep te bereiken. Op facebook worden advertenties gedeeld gericht op ouders. Dankzij deze advertenties hebben bijna 7.800 ouders op de link naar de website geklikt en is een indrukwekkend bereik gerealiseerd van bijna 250.000 unieke ouders. Daarnaast is het plaatsen van de ‘Werken in de mobiliteit’-posts voortgezet. Ook is er in 2024 een start gemaakt met de ontwikkeling van een slimme virtuele ‘beursopstelling’. Door middel van een visueel aantrekkelijke spelvorm kan het werken in de verschillende deelbranches worden gepromoot op open dagen en bij eventuele gastlessen op het vmbo.

Vooruitkijkers

Vooruitkijkers is de OOMT-site voor jongeren in onze branche, met name BBL-studenten. Deze site stimuleert het nemen van eigen regie en laat zien dat iedereen wel eens aanloopt tegen knelpunten in het werk. Ook laat de site zien welke toekomstmogelijkheden er zijn en dat zij hulp kunnen inschakelen van een OOMT-coach. De website voor jongeren is in 2024 uitgebreid met een ‘beslisboom’ waarmee jongeren op een laagdrempelige manier kunnen zien welke opties ze voor hun toekomst hebben.

Het is lastig te meten hoeveel (BBL-)studenten onze berichten echt zien, maar we weten dat jongeren vooral via social media worden bereikt en minder snel doorklikken naar de website. De OOMT-website trok 1.867 bezoekers op het studentengedeelte, waarvan 850 bij de campagne Vooruitkijkers. Platforms als TikTok, Instagram en YouTube blijken veel effectiever. Op TikTok behaalden we binnen een jaar ruim 200.000 videoweergaven, bijna 1.000 profielbezoeken en 2.100 likes. Op Instagram valt op dat 18-24-jarigen bijna 25% van ons publiek vormen. Wij zijn dit jaar langsgegaan bij verschillende studenten om hun passie voor de branche en verhalen over hun persoonlijke ervaringen vast te leggen. Deze kunnen we vervolgens op de kanalen weer inzetten om andere studenten in de branche te bereiken. Dit doen wij op een manier die aansluit bij de doelgroep. Denk aan trends, humor en in hun taal.

VMBO-on-stage

Er zijn verschillende brede initiatieven rond keuzebegeleiding van jongeren en het wekken van interesse voor de techniek. VMBO-on-stage is een beroepenfeest voor vmbo-leerlingen en beroepsbeoefenaren. On-stage is gericht op het (leren) leggen van duurzame contacten waar jongeren ook later nog eens een beroep kunnen doen. De jongeren worden goed voorbereid en reflecteren daarna op hun ervaringen en hun ambities. OOMT draagt hieraan bij met de insteek ‘weet waar je voor kiest’ met als doel ook de mobiliteitsbranche zichtbaar te maken. Dit doen we door een financiële bijdrage aan de beroepenfeesten en door het zichtbaar maken van de mobiliteitsbranche in 24.000 leerlingpaspoorten met een vernieuwde pagina. In 2024 is er bovendien ingezet op het actiever betrekken van leerbedrijven uit onze branche.

MBO Kompas

Het doel van het MBO Kompas is jonge mensen, hun ouders en decanen te informeren en te enthousiasmeren voor de loopbaankansen binnen de mobiliteitsbranche. Dit sluit aan bij de inspanningen van OOMT om jongeren te laten zien hoe divers en aantrekkelijk de mobiliteitsbranche kan zijn. Er worden bijna 500 vmbo-locaties en 86.000 leerlingen in de bovenbouw van het vmbo bereikt. Er is gewerkt aan een bijdrage vanuit OOMT en de mobiliteitsbranche om de mogelijkheden en voordelen van een carrière in de mobiliteitsbranche voor het voetlicht te brengen. Inhoudelijke content en beeldmateriaal voor zowel de OOMT-pagina in het fysieke magazine als de online pagina is ontwikkeld en aangeleverd. Ook is er een verbinding gemaakt naar meer informatie op Passion for Power. De online pagina staat hier.

Sterk Techniek Onderwijs (STO)

Doel van Sterk Techniek Onderwijs is te werken aan duurzaam, dekkend en kwalitatief sterk technisch onderwijs. OOMT heeft tot en met 2024 bijgedragen aan verschillende regionale plannen. In 2024 zijn ook voorbereidingen getroffen voor een nieuwe regeling Sterk Techniek Onderwijs. Hier is gekozen voor een simpeler regeling voor 2025, op basis van vaste keuzepakken voor cofinanciering. Deze worden in 2025 verder uitgewerkt en uitgerold.

Instroom technisch talent (PTvT)

Sociale partners in de technische sectoren hebben de ambitie om samen op te trekken om kinderen en jongeren te motiveren de keuze te maken voor techniek. Dit doen zij via het Platform Talent voor Technologie (PTvT). Op basis van gezamenlijk ingewonnen expert-advies voor effectieve interventies richting kinderen en jongeren lijkt Intervention Mapping (IM) een bruikbare methode om kansrijke interventies rond techniekpromotie te identificeren en systematisch te evalueren en door te ontwikkelen. Hierbij is ook samenwerking gezocht met de penvoerder van de Nationaal Groeifonds aanvraag Techkwadraat. Kiezen voor een gedegen methodiek en uitbreiding van de samenwerking maakte dat er een langere aanloop nodig was. Het werken met deze methodiek is in 2024 voorbereid en zal in 2025 concreter vorm krijgen en in concrete acties worden opgezet.

Communicatie naar leerbedrijven

Met OOMT on-the-road vragen we op een laagdrempelige manier aandacht voor een belangrijk OOMT-thema met daarin concrete call-to-actions. In mei en juni 2024 vond een editie plaats van OOMT on-the-road (OOTR) met het thema ‘Leermeesterschap’. Onder het mom ‘GO FOR IT, 100% supporter van leerbedrijven en BBL-studenten!’ zijn er 1.875 bliksembezoeken aan bedrijven gebracht. Deze actie is met enthousiasme in de branche ontvangen en vrijwel alle leerbedrijven waren positief over het bezoek. Dit heeft geresulteerd in concrete vraag naar BBL-advies.

Ook zijn er gesprekskaarten ontwikkeld, waarmee leermeesters en studenten met elkaar in gesprek kunnen gaan. Deze kaarten worden via de BBL-adviseurs gedeeld met de leerbedrijven. Er wordt heel positief gereageerd op deze tool.

In september vond het webinar ‘Goed leermeesterschap zorgt voor succesvolle studenten’ plaats. Hierin werd het belang besproken van de rol van de leermeester voor het succesvol afronden van de opleiding van studenten en hoe de pilot BBL-advies hierbij kan helpen. Het webinar is door ongeveer 300 mensen bekeken.

Leermeesterschap

Project goed leermeesterschap

Met dit project wil OOMT leermeesters in de branche ondersteunen bij de invulling en positionering van hun rol als leermeester. Dit draagt ook bij aan het behoud van jonge werkenden. Er is gewerkt aan instrumenten die de leermeester ondersteunen in zijn rol (in de driehoek student – leerbedrijf/leermeester – school) en die het leerbedrijf helpen een lerende omgeving te bieden aan studenten. Er is onder meer gewerkt aan:

• ontwikkeling van een instapkaart voor de student ten behoeve van een goede ‘onboarding’
• ontwikkeling van een workshop ‘duurzame start’ (onboarding) voor leermeesters
• gesprekskaarten voor de leermeester & student
• profiel van ‘leermeesterschap’
• voorbereiding en bijdrage aan leermeesteravonden

Bovendien is er communicatie- en promotiemateriaal ontwikkeld ten behoeve van goed leermeesterschap en de pilot Dienstverlening BBL-advies. Ook is er in diverse vakbladen aandacht besteed aan goed leermeesterschap. De BBL-adviseurs hebben meegewerkt aan diverse interviews.

Pilot BBL-advies

In 2023 is gestart met een pilot BBL-advies om goed leermeesterschap in bedrijven te stimuleren, de driehoek student-bedrijf-beroepsonderwijs te versterken en eigen regie van nieuwe werkenden te bevorderen. De pilot BBL-advies is gestart rond Rotterdam en Amersfoort voor het collegejaar 2023-2024. Door het OOMT-bestuur is gedurende 2024 akkoord gegeven op uitbreiding van de pilot, zowel in de looptijd als in capaciteit. Hiermee kon OOMT vanaf september 2024 in meer regio’s deze nieuwe dienstverlening uitproberen. In de pilot zijn we van start gegaan met het vormgeven van deze nieuwe dienstverlening, het toetsen van de behoeften in de branche en het uitvoeren van BBL-adviestrajecten. Op die manier doen we ervaring op met wat de rol van OOMT is of kan zijn in het versterken van de driehoek naast de rol en verantwoordelijkheden van SBB.

Er is vanuit leerbedrijven veel belangstelling voor BBL-advies. In 2024 hebben in totaal 105 trajecten plaatsgevonden, waarvan 73 lange trajecten (meerdere interventies) en 32 korte trajecten (1 of 2 interventies). Deze trajecten waren verspreid over bedrijven van verschillende omvang (het grootste aandeel in bedrijven met 6-15 medewerkers, 2-5 medewerkers en 100+ bedrijven) en deelbranches.

De hoofdreden voor de aanvraag van BBL-advies ligt voornamelijk op het terrein van het bevorderen van professioneel leermeesterschap (84). Het versterken van de rol als leerbedrijf (6), de samenwerking met het ROC (9) en het bevorderen van het vakmanschap van de student (6) komen minder vaak voor. Ook vanuit de impactmeting zijn er voorzichtige eerste positieve resultaten te zien. Het lukt beter om in contact te komen en te blijven met het ROC over de voortgang van de student. Bedrijven maken een bewuste keuze om leerbedrijf te worden en weten wat zij daarmee willen bereiken. BBL-advies brengt ook beweging in het (beter) bekend raken met lesstof en exameneisen van de studenten, en zorgt ervoor dat de leermeester zich voldoende vaardig voelt om studenten te begeleiden. Vanuit de grotere bedrijven zien we een toenemende behoefte aan invulling van hun eigen leermeesteravonden. Recentelijk is er bij een grote holding een succesvolle pilot gedraaid met een programma rondom generaties op de werkvloer.

De Samen-Beter-Meter

De Samen-Beter-Meter wordt ingezet voor het versterken van het leermeesterschap en de relatie tussen BBL-student en leermeester. De Samen-Beter-Meter geeft inzicht in wat BBL-student en leermeester over zichzelf en hun samenwerking kunnen leren om tot een optimale(re) onderlinge samenwerking te komen. Het gebruik van de Samen-Beter-Meter is exclusief gemaakt voor de BBL-adviseurs, om als instrument in te zetten als er in de samenwerking tussen leermeester en student iets speelt. In 2024 zijn er 60 Samen-Beter-Meters uitgevoerd.

Leermeestertrainingen

OOMT stimuleert het volgen van leermeestertrainingen bij Innovam. Er zijn twee trainingen mogelijk; leermeester worden en leermeester zijn (effectiever begeleiden). De belangrijkste deelbranches die worden bediend zijn personenauto, truck en tweewieler. Per training zijn het twee cursusdagen.

• 88 cursusdagen voor de training ‘leermeester worden’ (tweewielers)
• 668 cursusdagen voor de training ‘leermeester worden’ (werkplaats)
• 10 cursusdagen voor de training ‘leermeester worden’ (management en sales)
• 42 cursusdagen voor de training ‘leermeester zijn’

Uniforme startbekwaamheid

Regionale Praktijk Trainingen (RPT)

Reguliere RPT-dagen en RPT-interventie
Beroepspraktijkvorming (BPV) vormt in het leertraject van BBL-studenten een belangrijk onderdeel. Een goede invulling van de BPV in het leerbedrijf is daarom van groot belang voor een vliegende start van de student. OOMT subsidieert de deelname aan zogenaamde Regionale Praktijk Trainingen (RPT) om de student gericht specifieke vaardigheden bij te brengen, die de student niet altijd in het leerbedrijf kan leren. Het draagt daarmee bij aan de startbekwaamheid van de student en zorgt ervoor dat studenten beter slagen voor het examen. OOMT stimuleerde in 2024 de Regionale Praktijk Trainingen (RPT) van Innovam voor de deelbranches personenauto, tweewieler en truck. De hoogte van de OOMT-bijdrage is afhankelijk van het opleidingsniveau waarvoor de RPT-dag wordt ingezet. Bij lagere niveaus zijn werkgevers minder geneigd om hun student een trainingsdag aan te bieden, waardoor de bijdrage daarvoor hoger is.

Daarnaast is er in verschillende deelbranches een pilot gedaan met een RPT-interventie; een programma van 6 RPT-dagen naar keuze, waarvan OOMT 3 dagen volledig heeft bekostigd. Dit programma was bedoeld voor eerstejaarsstudenten, om hun inzetbaarheid in het eerste jaar te vergroten. Dit heeft geleid tot de stimulering van het volgende aantal RPT-dagen (regulier en interventie opgeteld):

• Tweewielers: 416 RPT-dagen
• Personenauto’s: 1.621 RPT-dagen
• Trucks: 805 RPT-dagen

TWA Zij-instroom

Voor mensen die van buiten de branche fietstechnicus willen worden, biedt de Tweewieler Academy (TWA) de mogelijkheid het diploma Branchemedewerker Basis Fietstechniek (BMB) te behalen. Vaak zijn mensen in een uitkeringspositie geïnteresseerd om hieraan deel te nemen. De inhoud van het programma wordt vormgegeven aan de hand van reguliere RPT-dagen. In totaal is dit opleidingstraject voor zij-instromers aan 82 kandidaten aangeboden in 2024.

TruckAcademy

De TruckAcademy (TA) is een samenwerkingsverband tussen het mbo-onderwijs en regionale truck(dealer-)bedrijven, met als doel een top bovenop het reguliere onderwijs te realiseren en zo bij te dragen aan de verbetering van de startbekwaamheid van truckstudenten. Kijkend naar de subdoelen van de TA zijn voor OOMT met name het verhogen van de kwaliteit van het onderwijs in bedrijven en het geven van een goed beroepsbeeld en (mede daardoor) het stimuleren van gewogen keuzes door jongeren relevant. OOMT ondersteunt hiervoor specifieke activiteiten en de inzet van een strategisch projectleider, projectondersteuning en communicatie. In 2024 is gewerkt aan een herijking en doorontwikkeling van de TA, in lijn met de uitvraag onder de aangesloten leden. Om dit verder vorm te geven is een stuurgroep opgericht, voor meer uniformiteit en landelijke sturing.

Daarnaast zijn ook veel operationele acties uitgevoerd:

• De nieuwe website is gelanceerd.
• Studentenaantallen zijn opgevraagd bij de aangesloten TA’s.
• Dashboardmeting is uitgevoerd. Het dashboard liet zien dat evenals vorig jaar het grootste verbeterpunt zit op het thema ‘kwaliteit’. Dit betreft onder meer het (bij-)scholen van leermeesters op didactisch vlak, uitvoeren van docentenstages en verzorgen van gastlessen.
• De toolkit is vernieuwd en er zijn nieuwe flyers en andere communicatie-uitingen ontwikkeld.
• Regionale overleggen zijn bijgewoond en gesprekken met stakeholders zijn gevoerd.
• Er is een plan gemaakt voor vernieuwing van de gastleskist ten behoeve van het vmbo.
• Er is een TA-leermeesterdag in voorbereiding, deze zal in april 2025 plaatsvinden.

Stichting Examens Mobiliteitsbranche (Stem)

OOMT draagt sinds de oprichting van Stem in 2004 financieel bij aan het gezamenlijk ontwikkelen van goede examens voor het mbo in de mobiliteitsbranche door onderwijs en bedrijfsleven. Met deze bijdrage wil OOMT de samenwerking tussen scholen onderling en tussen scholen en bedrijven bij de ontwikkeling van goede examens stimuleren. Daarmee zet OOMT ook in op het draagvlak voor en het vertrouwen in de examens van Stem in de branche. Van de bijdrage aan Stem worden de ontwikkeling, vaststelling, het beheer en onderhoud van de exameninstrumenten (mede) bekostigd, evenals de distributie naar scholen, communicatie en kwaliteitsborging. Ook wordt de bedrijfsvoering hieruit gefinancierd.

Mbo-praktijkexamens

Het doel van de ondersteuning door OOMT op de mbo-praktijkexamens bij IBKI is een uniforme, eenduidige en gecontroleerde wijze van examineren, die aansluit op de eisen voor diplomering. Studenten die slagen voor hun IBKI-examens (op basis van de Stem-exameninstrumenten) mogen erop vertrouwen dat zij voldoende startbekwaam zijn voor het werken in de branche en dat zij een duurzame start kunnen maken en hun talenten verder kunnen ontwikkelen. Deze uniforme afname van examens doet IBKI voor zowel technische als niet-technische beroepsvaardigheidsexamens (BVE) en/of Proeve van Bekwaamheid (PvB) in de mobiliteitsbranche. Alleen als een deelnemer slaagt ontvangt het ROC de OOMT-stimulering. In 2024 zijn er 10.888 stimuleringen uitgekeerd. Deze stimulering lag verspreid over 35 (van de 38) verschillende ROC’s.

Actualisering beroepscompetentieprofielen Voertuigen en mobiele werktuigen

Vanwege vernieuwing van de kwalificatiedossiers Voertuigen en mobiele werktuigen en Specialist voertuigen en mobiele werktuigen heeft SBB (Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven) gevraagd om de bijbehorende beroepscompetentieprofielen (BCP’s) te actualiseren. Deze dienen daarvoor als bron. Op basis van een vooronderzoek, deskresearch en interviews in de deelbranches auto’s, trucks, motoren en scooters zijn de BCP’s vernieuwd en aangereikt aan SBB. Daarnaast is de ontwikkeling van een nieuw profiel opgepakt, namelijk Technisch Specialist Motorfietsen. Deze wordt begin 2025 opgeleverd.

Uitdagingen en leerpunten

Pilot BBL-advies

In 2024 is de pilot BBL-advies uitgebreid en verlengd. Dit was nodig om in meer regio’s en met meerdere adviseurs ervaring op te doen met alle facetten van BBL-advies, zodat de dienstverlening beter geëvalueerd en waar nodig aangepast kon worden. Door de uitbreiding van het team zijn de BBL-adviseurs nu in 4 regio’s werkzaam. Door de uitbreiding en daarmee de inzet van meer BBL-adviseurs kwam er meer ruimte voor verschillende competenties en samenwerking in een team. De grote vraag naar BBL-advies maakte dit extra belangrijk, omdat één persoon per regio niet voldoende zou zijn geweest. Bovendien was er nog geen ervaring met de start van een schooljaar, en het opbouwen van contacten met scholen en SBB kost tijd.

Instroom van technisch talent

Het onderzoeken en kiezen van een gedegen methodiek voor effectieve interventies gericht op techniekpromotie bij kinderen en jongeren, samen met het starten van een samenwerking met PTvT en Techkwadraat, heeft geleid tot een langere voorbereidingstijd voor het bevorderen van de instroom van technisch talent.

Nieuwe beroepscompetentieprofielen

Er zijn nieuwe beroepscompetentieprofielen opgesteld voor autotechniek, trucks, scooters en motoren als input voor een nieuw kwalificatiedossier. Deze activiteit was oorspronkelijk niet voorzien, maar werd op verzoek van SBB toegevoegd.

Veilig en gezond werken ligt aan de basis van duurzame inzetbaarheid. Het realiseren van een veilige en gezonde werkplek is een gedeelde verantwoordelijkheid binnen elk bedrijf, van werkgever tot werknemer. Dit is niet altijd eenvoudig, maar essentieel om ongevallen en beroepsziekten te voorkomen. Binnen de motorvoertuigen- en tweewielerbranche spelen bekende risico’s zoals lichamelijke belasting, machineveiligheid en gevaarlijke stoffen, maar ook nieuwe uitdagingen zoals veilig werken aan elektrische voertuigen.

Om bedrijven en medewerkers te ondersteunen bij een effectief arbobeleid heeft OOMT praktische instrumenten ontwikkeld en geoptimaliseerd. De branchegerichte RI&E helpt bedrijven bij het identificeren en beheersen van risico’s, terwijl de arbocatalogus concrete richtlijnen en oplossingen biedt. Daarnaast zijn voorlichtingsmaterialen, webinars en workshops ingezet om kennis te vergroten en de veiligheidscultuur binnen bedrijven te versterken. In 2024 is bovendien verder gewerkt aan de ontwikkeling van nieuwe arbocatalogi en e-learnings, zodat bedrijven en medewerkers beter voorbereid zijn op veilig en gezond werken in de branche.

Focuspunten 2024

Om bij te dragen aan veilig en gezond werken is in 2024 ingezet op twee focuspunten:

Het bieden en ondersteunen van een standaard voor een veilige en gezonde werkomgeving, met specifieke aandacht voor de doelgroep werkgevers/leidinggevenden

In 2024 is ingezet op praktische tools en ondersteuning voor werkgevers en leidinggevenden. De branche-RI&E en arbocatalogi zijn geactualiseerd, onder andere de arbocatalogus Veilig werken aan elektrische voertuigen. De branche weet de 2e lijns-dienstverlening steeds beter te vinden en stelt steeds complexere arbovragen. Webinars over gevaarlijke stoffen, machineveiligheid en de branche-RI&E hadden veel deelnemers, die ook actief vragen stelden tijdens de uitzending. Samenwerking met andere branches heeft geleid tot meer uniforme richtlijnen en kennisdeling. Er is een start gemaakt met de ontwikkeling van een campagne over persoonlijke beschermingsmiddelen in opdracht van de Bedrijfsraad.

Het stimuleren van eigen regie bij preventiemedewerkers en leermeesters om hun rol beter te kunnen vervullen en daarmee een betere inbedding van een veilige en gezonde werkplek te bewerkstelligen

Preventiemedewerkers en leermeesters kregen in 2024 meer tools en ondersteuning om hun rol beter te vervullen. Het Netwerk OOMT Arbo groeide naar 58 leden. Het pakket over gevaarlijke stoffen biedt handvatten voor het werken met gevaarlijke stoffen. De arbo-broodtrommels hielpen leermeesters veilig werken onder de aandacht te brengen. Er is gestart met de ontwikkeling van e-learnings en meertalige instructies en woordkaarten voor nieuwkomers.

Opsomming projecten

Branche-RI&E

Een actuele en goed toegankelijke branche-RI&E is essentieel voor bedrijven om risico’s op de werkvloer in kaart te brengen en passende maatregelen te treffen. In 2024 zijn de vragenlijsten weer geactualiseerd. De verbeterde RI&E-vragenlijsten zijn goedgekeurd door de arbocommissie en worden begin 2025 gepubliceerd, zodat bedrijven hiervan gebruik kunnen maken. Daarnaast was er de ambitie om de managementinformatie over het gebruik van de RI&E te verbeteren door middel van nieuwe dashboards. Deze zouden bedrijven en de sector als geheel beter inzicht moeten geven in de mate waarin de RI&E wordt toegepast en welke risico’s het meest voorkomen. Echter, door vertraging bij de leverancier is de ontwikkeling van deze dashboards nog niet afgerond. OOMT blijft zich inspannen om het nieuwe dashboard zo snel mogelijk beschikbaar te stellen.

Arbocatalogus

De arbocatalogus is een belangrijk instrument om werkgevers en werknemers te ondersteunen bij het naleven van de Arbowetgeving en het creëren van een veilige werkomgeving. In 2024 is er hard gewerkt aan de actualisatie en uitbreiding van de bestaande arbocatalogi.

De arbocatalogus Werkstress werd ter toetsing ingediend bij de Nederlandse Arbeidsinspectie, maar is als onvolledig beoordeeld. Hoewel de opzet en inhoud positief zijn ontvangen, werd geadviseerd om werknemers actiever te betrekken en oplossingsrichtingen concreter te maken. In 2024 is intensief gewerkt aan deze aanvullingen. Helaas is de arbocatalogus bij een tweede toetsingsronde opnieuw afgekeurd. We zijn hier nu over in gesprek met de Nederlandse Arbeidsinspectie.

De ontwikkelingen in de elektrificatie van voertuigen vragen om actuele richtlijnen voor veilig werken. Daarom is de arbocatalogus geactualiseerd op basis van de nieuwste NEN9140-norm, die per 1 juni 2024 is ingegaan. De vernieuwde arbocatalogus Veilig werken aan elektrische voertuigen is aangeboden aan de Nederlandse Arbeidsinspectie en is goedgekeurd.

Het beheersen van risico’s bij werken met gevaarlijke stoffen blijft een belangrijk aandachtspunt in de sector. In 2024 is een stappenplan en modelregister ontwikkeld, waarmee bedrijven zelf inzicht krijgen in de aanwezige gevaarlijke stoffen en hoe ze daarmee moeten omgaan. Dit hulpmiddel is al door veel bedrijven in gebruik genomen en vormt een eerste stap naar veilig werken met gevaarlijke stoffen. Daarnaast is het gesprek gestart over een online oplossing die binnen de bouw en technische installatiebranche is ontwikkeld.

De arbocatalogus Explosieveiligheid is in een eerdere toetsing afgekeurd. Op verzoek van de Nederlandse Arbeidsinspectie zijn aanvullende metingen nodig om aannames te onderbouwen en wetenschappelijk te staven. Helaas zijn door gebrek aan beschikbaarheid van inhoudelijke ondersteuning nog geen verdere stappen ondernomen. Wel is er een inspanning gepleegd om deze ondersteuning te zoeken.

Samen met andere O&O-fondsen is een brief gestuurd naar de Nederlandse Arbeidsinspectie over het moeizame proces rond het goedkeuren van arbocatalogi.

Veilig werken met nieuwkomers

Nieuwkomers: jongeren, arbeidsmigranten en flexwerkers brengen extra uitdagingen met zich mee op het gebied van communicatie en veiligheid. In 2024 is een eerste inventarisatie uitgevoerd om inzicht te krijgen in de specifieke knelpunten en behoeften van bedrijven en medewerkers.

Op basis van deze inzichten is gewerkt aan meertalige voorlichtingsmaterialen en instructies, die werkgevers en leermeesters helpen om veilig werken beter uit te leggen aan anderstalige medewerkers. Dit omvat onder andere werkinstructies in het Engels, Pools en Duits en eenvoudige visuele hulpmiddelen zoals woordkaarten en pictogrammen.

Preventiemedewerkers en Servicedesk

Preventiemedewerkers spelen een belangrijke rol in het signaleren en aanpakken van risico’s op de werkvloer. Daarom is in 2024 het Netwerk OOMT Arbo verder uitgebouwd. Dit netwerk biedt een platform voor preventiemedewerkers om kennis en ervaringen te delen. Het aantal leden groeide naar 58 actieve deelnemers. Er zijn webinars georganiseerd en wekelijks posts met nieuws gedeeld.

Daarnaast is de 2e lijns-dienstverlening succesvol ingezet om bedrijven en medewerkers te helpen met allerhande arbovraagstukken. De OOMT-servicedesk fungeert als eerste aanspreekpunt, waarbij inhoudelijke experts ondersteunen bij specialistische vragen. Sinds de invoering van deze extra ondersteuning weet de branche OOMT steeds beter te vinden op dit thema en zien we dat de vragen steeds diepgaander van aard worden.

Studenten en leermeesterschap

Veilig werken begint bij bewustwording en daarom is in 2024 opnieuw extra aandacht besteed aan studenten en hun leermeesters. Een belangrijk onderdeel van deze campagne was de verspreiding van arbo-broodtrommels, die gevuld waren met informatiemateriaal en een interactieve quiz. Dit hielp leermeesters om het gesprek over veiligheid met studenten aan te gaan. Daarnaast is actief promotie gevoerd via een OOMT on-the-road actie, waarbij het belang van een veilige werkplek voor jongeren de nadruk kreeg.

Gezonder werken

Duurzame inzetbaarheid vraagt niet alleen om veiligheid, maar ook om aandacht voor gezondheid en vitaliteit. In 2024 is een handleiding PAGO/PMO ontwikkeld, die bedrijven helpt om periodiek medisch onderzoek op de juiste manier in te zetten.

Uit gesprekken met bedrijven bleek dat vooral kleinere organisaties behoefte hebben aan een compacte en toegankelijke versie van deze handleiding. Daarom is er naast het uitgebreide document een factsheet opgesteld, die in begrijpelijke taal en in een kort overzicht de kernpunten samenvat. Op basis van feedback uit de branche wordt deze handleiding verder geoptimaliseerd voordat deze breed beschikbaar wordt gesteld.

Samenwerking met andere branches

Veilig en gezond werken stopt niet bij de grenzen van één sector. Daarom heeft OOMT in 2024 actief samengewerkt met de schade-, carrosserie- en bandenbranche op thema’s waar gezamenlijke richtlijnen en kennisuitwisseling voordelen bieden. Een gezamenlijke arbocommissie van deze drie branches is in 2024 vier keer bijeengekomen. Daarnaast is er tussentijds overlegd waar nodig.

Deze samenwerking heeft geleid tot een efficiëntere aanpak van arbo-uitdagingen en een sterkere positie richting de Nederlandse Arbeidsinspectie bij het ontwikkelen en toetsen van arbocatalogi.

E-learnings

Er zijn verschillende e-learnings ontwikkeld op basis van overleg met een aantal kleine en grotere bedrijven. Het pakket bestaat uit één algemene e-learning over het waarom van veilig en gezond werken en een aantal thema e-learnings over persoonlijke beschermingsmiddelen, gevaarlijke stoffen, lichamelijke belasting en werkstress.

Uitdagingen en leerpunten

Arbocatalogus Werkstress

De arbocatalogus Werkstress werd door de Nederlandse Arbeidsinspectie tot twee keer toe afgewezen.

Actualisatie van de branche-RI&E

De actualisatie van de branche-RI&E liep vertraging op, in afwachting van de livegang van de nieuwe omgeving van de aanbieder van het systeem.

Onderzoek naar schadelijk geluid

Het onderzoek naar schadelijk geluid is uitgesteld in afwachting van de uitkomst van een subsidieaanvraag door een collega-branche binnen de gezamenlijke arbocommissies.

Toetsing van arbocatalogi

De toetsing van arbocatalogi door de Nederlandse Arbeidsinspectie verloopt moeizamer dan verwacht, waardoor sommige toetsresultaten pas in 2025 worden verwacht.