Een leven lang ontwikkelen
November 2024 | Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA)
Het bijhouden en ontwikkelen van je vaardigheden is belangrijk in een wereld die steeds verandert. Met een leven lang ontwikkelen (LLO) kun je oude kennis opfrissen en nieuwe dingen leren. Dit helpt niet alleen jezelf, maar ook de samenleving vooruit. Toch laat de LLO-monitor zien dat veel mensen in Nederland moeite hebben om bij te blijven met technologische veranderingen.

53% van de werkenden heeft de afgelopen 2 jaar deelgenomen aan werkgerelateerde cursussen
Nederland haalt de doelen voor een leven lang ontwikkelen (LLO) niet. Dit blijkt uit de LLO-monitor van het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), die elke drie jaar wordt uitgevoerd. Het onderzoek bekijkt wat leren stimuleert of belemmert. Er wordt gekeken naar cursussen, zelfstudie en informeel leren. Ook onderzoekt het rapport de rol van werkgevers en de zelfstandigheid van werknemers. Daarnaast worden de gevolgen van leren en ontwikkelen belicht.
Stand van zaken LLO
Informeel leren is de meest gebruikte leermethode: 92% van alle leeractiviteiten is informeel, terwijl slechts 8% uit cursussen bestaat. Werkenden besteden gemiddeld 23% van hun werktijd aan taken waarvan ze kunnen leren, zoals samenwerken en feedback ontvangen. Wat ‘leren op het werk’ precies inhoudt, kan goed worden omschreven als ‘taken doen waarvan je kunt leren’. Werkenden hebben vaak een goed beeld van deze taken: ze vragen bijvoorbeeld om hulp bij problemen, staan vooraf stil bij wat ze gaan doen en praten over (werk)ervaringen met anderen. In 2024 gaf ongeveer 53% van de werkenden aan dat ze in de afgelopen twee jaar een werkgerelateerde cursus hadden gevolgd. Tegelijkertijd blijkt dat 30% van de werkenden nog nooit een cursus heeft gevolgd. De mate van informeel leren varieert sterk: er zijn meer werkenden die weinig leren dan werkenden die veel leren. Daarnaast geeft 13% van de werkenden aan niets te leren van de taken die ze uitvoeren op het werk.
Leren en leeftijd
Oudere werknemers besteden minder tijd aan informeel leren dan hun jongere collega’s. Toch volgen mensen van 40-54 jaar vaker cursussen dan zowel jongere als oudere werknemers. Werknemers die recent een cursus hebben gevolgd, leren relatief meer van hun dagelijkse werk. Langer kunnen blijven werken blijft de belangrijkste reden om cursussen te volgen. Het uitvoeren van nieuwe taken staat nu ook in de top 5 als reden voor het volgen van een cursus.
Rol van motivatie
Leren vereist twee belangrijke factoren: vertrouwen in het eigen leervermogen en de steun van de werkgever. Werknemers die geloven dat ze kunnen leren, zijn gemotiveerder om cursussen te volgen en nieuwe vaardigheden te ontwikkelen. Werkgevers spelen hierin een cruciale rol door persoonlijke leerplannen en budgetten aan te bieden, wat de deelname aan cursussen vergroot. Bovendien stimuleert een positieve leercultuur in belangrijke mate informeel leren. Wat bijdraagt is bijvoorbeeld het geven van eerlijke feedback, coaching en voldoende tijd voor ontwikkeling. Werknemers die vertrouwen op hun leervermogen en zich gesteund voelen, hebben meer kans om met technologische veranderingen mee te blijven ontwikkelen.
Leren onder druk
Hoge tijdsdruk en technologische veranderingen vergroten de kans dat werknemers een cursus volgen, omdat ze zich gedwongen voelen nieuwe vaardigheden te ontwikkelen. Echter, prestatiedruk verkleint die kans. Bijna 14% van de werkenden wilde een cursus volgen, maar deed dit niet vanwege het behoeden van de werk-privébalans, de werkdruk of financiële redenen. Werkgevers die leerbudgetten aanbieden, zien vaker dat hun werknemers daadwerkelijk deelnemen aan cursussen. In ongeveer 50% van de gevallen hebben werkenden een cursus gevolgd die zich richt op het ontwikkelen van vaktechnische kennis en vaardigheden.
Eigen regie
Het onderzoek benadrukt het belang van leren op de werkvloer en het ondersteunen van medewerkers. Het wijst ook op de cruciale rol van medewerkers zelf. Eigen regie is hierbij essentieel. Medewerkers worden aangemoedigd verantwoordelijkheid te nemen voor hun leerproces. Dit kan door leerbehoeften te herkennen, kansen te zoeken en beschikbare middelen te benutten. Werkgevers spelen een belangrijke rol door dit te faciliteren. Samenwerking tussen werkgevers en medewerkers, waarbij werkgevers faciliteren en medewerkers regie nemen, is noodzakelijk om de uitdagingen van de technologische toekomst succesvol aan te gaan.
Meer inzichten lees je in het volledige onderzoek.
Werkplekleren
Leren en ontwikkelen gebeurt vaak op de werkvloer. Lees hier hoe je informeel leren kunt stimuleren en een leercultuur creëert in jouw organisatie.